даҳон — (даҳан) [دهان // دهن] 1. узви инсон ва ҳайвон, ки забон ва дандонҳо дар он ҷойгир аст 2. қисми саркушодаи зарф, тӯп, шиша ва ғ. ; ҷои даробарои баъзе чизҳои миёнковок, мадхал: даҳони ғор 3. гуфт., маҷ. калима: як ду даҳон гап задан; як даҳон…… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
лаб — [لب] 1. канори берунии атрофи даҳони одам ва баъзе ҳайвонҳо, ки дандонҳоро мепӯшонад: лаби боло, лаби поин, лаби тунук, лаби ғафс, лаби гулгун, лаби майгун, лаби пурханда, лаби хандон, лаби ҷонбахш, кунҷи лаб, лабро пок кардан, лабони касе ба… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
чала — I [چله] т. гуфт. нотамом, ба анҷом нарасида, нимкора; чала мондан нотамом мондан II [چله] гуфт. нимсӯхта, чаласӯхта (доир ба ҳезум) III [چله] гуфт., ниг. ангуштарин IV [چله] кҳ … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
беҷо — [بيجا] 1. он ки барои истиқомат ҷой (сарпаноҳ) надорад, бехона, беманзил 2. бемаврид, бемавқеъ: хандаи беҷо 3. беҳуда, барабас; бесабаб: беҷо набудани гапи касе, беҷо набудани шубҳа ё гумони касе; чизеро аз ҷояш беҷо кардан чизеро аз ҷое ба ҷои… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
гап — [گپ] 1. сухан, калом, гуфтор; гуфтугӯ 2. сухани беасос, лоф 3. маҷ., лаҳҷ. гаштак; гап гап а) гуфтугӯ, чақ чақ, сӯҳбат; б) гапҳои беҳуда, овозаҳои ҳархела, миш миш дар ҳаққи касе (чизе); гапи беҳуда сухани пуч, гапи бемаънӣ; гапи беҷо ҳарфи… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
гардон — I [گردان] 1. асоси замони ҳозира аз гардон(и)дан 2. ҷузъи пасини калимаҳои мураккаб ба маънои гардонанда, даврзананда: балогардон, обгардон, саргардон… II [گردان] сифати феълии замони ҳозира ва феъли ҳол аз гардидан; чизи дар сайру ҳаракати… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
гузаштан — [گذشتن] 1. гузар кардан, убур кардан аз ҷое, раҳгузар шудан аз ҷое ё аз пеши касе; аз ҷое ба ҷое рафтан 2. дохил шудан, даромадан; нуфуз кардан (аз байн ё даруни чизе ба ҷое) 3. ҷорӣ шудан, равон гаштан (мас., об аз банд) 4. мурур кардан, сипарӣ… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
дарҷ — [درج] а 1. дохил кардан, ҷойгир кардан 2. гуфт. чоп, нашр: пас аз дарҷи мақола; дарҷ кардан а) ҷо додан, дохил кардан, ғунҷондан, ҷойгир кардан, сабт кардан, навиштани матлабе дар рӯзнома ё китоб; б) гуфт. чоп кардан, нашр намудан; дарҷ шудан //… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
даҳанбаста — [دهن بسته] 1. чизи даҳонаш маҳкам кардашуда (аз қабили халтаю ҷувол) 2. гуфт. ба хомӯш шудан маҷбур кардашуда; хомӯш 3. гуфт. рӯзадор, рӯзагирифта; муқоб. даҳанбоз, даҳанвоз … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
димоғ — I [دماغ] а. бинӣ, машом: ба димоғ гап задан, бӯи чизе ба димоғ расидан (задан) II [دماغ] а 1. мағз, мағзи сар 2. маҷ. кайфият, ҳавсала; хоҳиш, табъ; димоғи чоқ гуфт. табъи хуш; дилу димоғ майлу хоҳиш, ҳавсала 3. гуфт. такаббур, ғурур, каттагӣ; бо … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ